🔐 Phishing is veelzijdiger dan je denkt
De meeste mensen kennen phishing als nep-e-mails van banken of pakketdiensten. Maar cybercriminelen gebruiken steeds creatievere methoden om slachtoffers te maken. Naast gewone phishing bestaan er geavanceerde varianten zoals whaling, spear phishing, vishing en pharming.
In dit artikel leggen we uit:
- Wat whaling phishing is en waarom het zo gevaarlijk is
- Welke andere phishingvarianten bestaan
- Hoe je ze kunt herkennen en voorkomen
🧠 Wat is whaling phishing?
Whaling is een speciale vorm van phishing die zich richt op de “grote vissen” in een organisatie: bestuurders, CEO’s, CFO’s of directieleden.
Belangrijkste kenmerken van whaling:
- Gericht op hooggeplaatste doelwitten
- Professionele en overtuigende berichten
- Vaak gekoppeld aan gevoelige informatie of grote betalingen
- Grote financiële en reputatieschade bij succes
Voorbeeld whaling:
Een CFO krijgt een e-mail van de “CEO” met het verzoek om een dringende betaling uit te voeren voor een internationale deal. Omdat de mail geloofwaardig oogt, maakt de CFO geld over naar de fraudeurs.
📌 Waarom gevaarlijk? Bestuurders hebben vaak toegang tot grote budgetten en vertrouwelijke data.
🎯 Whaling vs. andere phishingvormen
Phishing
- Massa-aanvallen
- Berichten naar duizenden tegelijk
- Vaak eenvoudig te herkennen
Spear phishing
- Spear phishing is gericht op specifieke personen
- Gepersonaliseerd met naam/functie
Whaling
- Gericht op directieleden of topmanagers
- Hoogwaardige fraude, vaak miljoenen euro’s
📚 Andere phishingvarianten uitgelegd
Cybercriminelen passen phishing constant aan. Dit zijn de bekendste varianten naast whaling:
📞 Vishing (voice phishing)
- Criminelen bellen slachtoffers en doen zich voor als bankmedewerker of politie.
- Vaak met een nepnummertonen (spoofing).
- Voorbeeld: “Uw rekening is gehackt, geef nu uw pincode om blokkering te voorkomen.”
💻 Pharming
- Slachtoffers worden ongemerkt omgeleid naar een nepwebsite, zelfs als ze het juiste adres intypen.
- Dit gebeurt vaak door malware of DNS-hacks.
- Doel: ongemerkt inloggegevens stelen.
📱 Smishing (sms-phishing)
- Sms phishing is naast sms ook via WhatsApp-berichten.
- Kleine betaalverzoeken of pakketnotificaties.
- Vaak met linkjes naar nep-betaalsites.
🎭 Clone phishing
- Een bestaande e-mail van een betrouwbare partij wordt gekopieerd en aangepast.
- Alleen de link of bijlage is vervangen door een kwaadaardige variant.
🐟 Angler phishing
- Gericht op social media (Twitter, Facebook, Instagram).
- Nepaccounts doen zich voor als klantenservice van een bedrijf.
- Voorbeeld: je stuurt een klacht naar KLM, en een nepaccount stuurt je een link om “je probleem op te lossen”.
🔍 Hoe herken je phishingvarianten?
Checklist (geldig voor alle vormen):
- Onverwachte berichten of oproepen.
- Dringende of emotionele toon (“nu handelen!”, “u wordt geblokkeerd”).
- Links of telefoonnummers die niet officieel zijn.
- Ongebruikelijke verzoeken (wachtwoorden, betalingen, codes).
- Te mooi om waar te zijn (gratis geld, prijzen).
⚠️ Wat te doen als je whaling of een andere phishingvariant vermoedt?
Voor individuen:
- Klik niet en deel geen gegevens.
- Controleer altijd de afzender en URL.
- Bel zelf de organisatie via een officieel nummer.
Voor bedrijven:
- Richt een duidelijk meldproces in.
- Train medewerkers (ook directieleden) om phishing te herkennen.
- Implementeer technische beveiliging zoals spamfilters en multi-factor authenticatie.
- Ook als organisatie een whaling aanval melden bij de desbeftreffende meldpunten
🛡️ Bescherming tegen whaling en varianten
- Bewustwordingstraining – niet alleen voor medewerkers, maar juist ook voor management.
- Phishing test – Test je medewerkers door phishing varianten te oefenen
- Multi-factor authenticatie (MFA) – maakt accounts minder kwetsbaar.
- Zero-trust beleid – ga er niet vanuit dat een bericht automatisch veilig is.
- Controleprocessen – grote betalingen altijd door minimaal twee personen laten bevestigen.
- Monitoring – securitysoftware kan verdachte communicatie detecteren.
📚 Praktijkvoorbeeld: whalingaanval op een groot bedrijf
In 2020 verloor een Europees bedrijf miljoenen euro’s door een whalingaanval. De CFO ontving meerdere mails van de “CEO” over een vertrouwelijk project. Omdat de mails geloofwaardig waren en zelfs ondertekend leken, maakte de CFO meerdere internationale betalingen over. Pas later bleek dat de CEO nooit die verzoeken had verstuurd.
❓ FAQ – Veelgestelde vragen
Wat is whaling phishing?
Een phishingvorm die zich richt op bestuurders of hooggeplaatste medewerkers binnen een organisatie.
Wat is het verschil tussen phishing en whaling?
Phishing is algemeen en massaal, whaling is gericht op topmanagers en zeer professioneel opgezet.
Welke andere phishingvarianten bestaan er?
Smishing (sms), vishing (telefonisch), pharming (omleiding), clone phishing (kopie van echte mails), angler phishing (social media).
Hoe gevaarlijk is whaling?
Zeer gevaarlijk: de financiële en reputatieschade kan enorm zijn omdat het vaak om grote bedragen gaat.
Hoe kan een bedrijf zich beschermen tegen whaling?
Door strikte controleprocessen, MFA, securitytrainingen en bewustwording bij bestuurders.