🔐 Waarom oefenen met phishing belangrijk is
Phishing is nog steeds één van de grootste dreigingen online. Lees eerst onze uitleg over de algemene betekenis van phishing. Zelfs met goede spamfilters en beveiliging weten criminelen mensen te misleiden met geloofwaardige e-mails, sms’jes of telefoontjes.
Het goede nieuws? Je kunt jezelf en je organisatie trainen om phishing beter te herkennen. Dit gebeurt vaak via een phishing test of phishing simulatie.
In dit artikel ontdek je:
- Wat een phishing test is en hoe het werkt
- Hoe phishing simulaties organisaties veiliger maken
- Welke voordelen training heeft
- Voorbeelden van tests en oefeningen
- Praktische tips om je online veiligheid te verbeteren
🧠 Wat is een phishing test?
Een phishing test is een oefening waarbij je een nep-phishingmail ontvangt om te testen of je de valkuil herkent.
Doel van een phishing test:
- Medewerkers of individuen bewust maken van phishing
- Leren herkennen van verdachte signalen
- In kaart brengen wie extra training nodig heeft
📌 Belangrijk: een phishing test is altijd onschuldig. Er worden geen echte gegevens gestolen; het is puur om te leren.
🧩 Wat is een phishing simulatie?
Een phishing simulatie gaat nog een stap verder dan een simpele testmail. Het kan ook om sms phishing (smishing) via sms berichten of Whatsapp gaan. Hierbij wordt een echte aanval nagebootst binnen een veilige omgeving.
Voorbeelden van phishing simulaties:
- E-mails die lijken van de eigen IT-afdeling te komen
- Berichten die van de CEO of andere leidinggevenden lijken te komen, zogenaamde whaling simulatie.
- Sms’jes die zogenaamd van de bank zijn
- Fake LinkedIn-berichten die vragen om in te loggen
Het doel is medewerkers te trainen om phishing mail te herkennen en in een realistische situatie het juiste te doen.
🎯 Waarom een phishing test of simulatie doen?
1. Bewustwording vergroten
Veel mensen denken dat ze phishing altijd wel herkennen. In de praktijk trappen zelfs ervaren medewerkers soms in goedgemaakte aanvallen. Zeker de sterk gepersonaliseerde spear phishing technieken die tegenwoordig gebruikt worden.
2. Risico’s verkleinen
Door regelmatig te oefenen verklein je de kans dat iemand echt op een schadelijke link klikt.
3. Compliance en certificering
Bedrijven die werken met gevoelige gegevens (zoals banken en zorginstellingen) moeten vaak aantonen dat hun medewerkers security-awareness trainingen volgen.
4. Veiligheidscultuur versterken
Door phishingtests in te zetten laat een organisatie zien dat cyberveiligheid serieus genomen wordt.
📚 Voorbeelden van phishing tests
📧 Testmail van “de bank”
- Onderwerp: “Bevestig uw accountgegevens”
- Nep-link naar een testomgeving
- Resultaat: wie klikt door, krijgt feedback dat dit phishing was
📦 Testmail van “pakketdienst”
- Bericht: “Uw pakket kan niet worden bezorgd zonder extra betaling”
- Resultaat: medewerkers leren dat pakketdiensten nooit zo’n verzoek sturen
🏛️ Testmail van “de overheid”
- Bericht over belastingteruggave of DigiD
- Doel: herkennen dat de overheid nooit op die manier gegevens vraagt
🔍 Hoe werkt een phishing test in de praktijk?
- Voorbereiding → IT- of securityteam kiest een scenario.
- Uitvoering → een nep-phishingmail wordt verstuurd naar medewerkers.
- Analyse → wordt er geklikt? Worden gegevens ingevuld?
- Feedback → medewerkers krijgen uitleg waarom dit phishing was.
- Training → degenen die in de val trapten, krijgen extra uitleg of oefening.
⚠️ Veelgemaakte fouten bij phishing tests
- Medewerkers vooraf waarschuwen → dan is het geen echte test meer.
- Alleen éénmalig testen → het effect is tijdelijk, herhaling is cruciaal.
- Geen feedback geven → mensen leren alleen als ze snappen wat er misging.
🛡️ Hoe vaak moet je een phishing simulatie doen?
Experts raden aan om minstens vier keer per jaar een phishingtest te doen. Zo blijft bewustzijn hoog en raken medewerkers gewend aan alert online gedrag.
Sommige organisaties doen maandelijks een kleine test en elk kwartaal een grotere simulatie.
🧰 Tips om phishing tests effectiever te maken
- Varieer met scenario’s (bank, pakketdienst, sociale media, overheid).
- Maak de simulaties steeds iets lastiger.
- Geef altijd positieve feedback aan medewerkers die phishing goed herkennen.
- Integreer phishingtests in een bredere cybersecurity awareness training.
📚 Praktijkvoorbeeld: effect van phishing simulaties
Een Nederlandse zorginstelling voerde regelmatig phishing simulaties uit. Bij de eerste test klikte 40% van de medewerkers op de nep-link. Na een jaar oefenen daalde dit naar minder dan 5%. Daarmee werd de kans op een echte aanval drastisch verlaagd.
❓ FAQ – Veelgestelde vragen
Wat is het doel van een phishing test?
Het doel is mensen leren phishing herkennen en veilig reageren op verdachte berichten.
Is een phishing test gevaarlijk?
Nee, het is een veilige oefening waarbij geen echte gegevens worden gestolen.
Hoe vaak moet je een phishing test doen?
Idealiter meerdere keren per jaar om alertheid te behouden.
Wat is het verschil tussen een phishing test en simulatie?
Een test is meestal één mail, een simulatie bootst een hele aanval na met verschillende kanalen.
Kan ik zelf een phishing test doen?
Ja, er zijn tools beschikbaar, maar organisaties doen dit vaak via een gespecialiseerd securitybedrijf.